3ο Κεφάλαιο - Δυνάμεις - Φυσική Β' Γυμνασίου

1) Η αναζήτηση της αιτίας που καθορίζει εάν ένα σώμα ηρεμεί ή εκτελεί ένα ορισμένο είδος κίνησης, σε ποια έννοια της φυσικής μας οδηγεί;
2) Πότε θα λέμε ότι δύο σώματα αλληλεπιδρούν;
3) Η αλληλεπίδραση, όπως και η κίνηση, αποτελούν γενικά χαρακτηριστικά της ύλης;
Η έννοια της δύναμης
1)Αντιλαμβανόμαστε τις ίδιες τις δυνάμεις ή τα αποτελέσματά τους;
2) Ποια είναι η απλούστερη αντίληψη που έχουμε για τη δύναμη από την καθημερινή μας ζωή;
3)Ποια μπορούν να είναι τα αποτελέσματα μιας δύναμης που ασκείται σε ένα σώμα; Να δώσετε παραδείγματα. Μπορεί μια δύναμη να προκαλεί και τα δύο αποτελέσματα ταυτόχρονα;
4) Υπάρχουν σώματα που μόνο ασκούν δυνάμεις ή που μόνο δέχονται δυνάμεις;
5) Όταν δύο σώματα αλληλεπιδρούν τότε οι δυνάμεις εμφανίζονται πάντοτε ανά δύο μεταξύ των σωμάτων;
6) Τι εννοούμε λέγοντας δυνάμεις επαφής; (να δώσετε παραδείγματα)
7) Τι εννοούμε λέγοντας δυνάμεις από απόσταση; (να δώσετε παραδείγματα)
8) Πως μπορούμε να μετρήσουμε και να συγκρίνουμε δυνάμεις;
9) Να διατυπώσετε το νόμο του Hook;
10) Τι είναι τα δυναμόμετρα; Πως κατασκευάζονται; (και πως λειτουργούν γενικά;)
11) Ποια είναι η μονάδα μέτρησης των δυνάμεων στο SI;
12) Η δύναμη είναι μέγεθος μονόμετρο ή διανυσματικό;
13) Το αποτέλεσμα μιας δύναμης εξαρτάται μόνο από το μέτρο της ή και από την κατεύθυνσή της; Δώσετε παραδείγματα.
14) Πως παριστάνουμε μια δύναμη; Τι είναι το σημείο εφαρμογής μιας δύναμης;
Δυο σημαντικές δυνάμεις στον κόσμο
1) Αφήνεις ένα σώμα ελεύθερο να πέσει από ορισμένο ύψος. Πως γνωρίζουμε ότι στο σώμα αυτό ασκείται κάποια δύναμη (κατά τη διάρκεια της πτώσης του;)
2) Τι ονομάζουμε βάρος ενός σώματος; Ποια είναι η μονάδα μέτρησής του; (στο SI)
3) Οι βαρυτικές δυνάμεις είναι πάντοτε ελκτικές;
4) Οι βαρυτικές δυνάμεις ασκούνται μονάχα στη Γή ή ασκούνται μεταξύ όλων των σωμάτων στο σύμπαν;
5) Τι ονομάζουμε κατακόρυφο ενός τόπου; Πως αισθητοποιούμε την κατακόρυφο ενός τόπου;
6) Σε ένα τόπο τι κατεύθυνση (διεύθυνση και φορά) έχει το διάνυσμα του βάρους ενός σώματος;
7) Όσο αυξάνεται το ύψος στο οποίο βρίσκεται ένα σώμα (από την επιφάνεια του εδάφους) πως μεταβάλλεται το βάρος του σώματος;
8) Σε ύψος ίσο με την ακτίνα της γης, πόσο έχει ελαττωθεί περίπου το βάρος ενός σώματος σε σχέση με το βάρος του στην επιφάνεια της γης;
9) Ποια είναι (περίπου) η σχέση μεταξύ του «σεληνιακού» και του «γήινου» βάρους ενός σώματος;
10) Καθώς απομακρύνουμε ένα σώμα από το κέντρο της γης, τι συμβαίνει με το μέτρο του βάρους του;
11) Καθώς ένα σώμα μετακινείται (στην επιφάνεια της θάλασσας – ή σε ορισμένο σταθερό ύψος) από τον Ισημερινό προς τους Πόλους, τι συμβαίνει με το βάρος του σώματος;
12) Τι ονομάζουμε γενικά τριβή; Ποια είναι η διεύθυνση και η φορά της;
13) Που οφείλεται η τριβή; Ποιος είναι ο διπλός ρόλος της τριβής στη ζωή μας;
14) Μπορεί η τριβή να είναι η δύναμη που προκαλεί την κίνηση ενός σώματος; Δώστε παράδειγμα.
15) Μπορεί να εμφανίζεται τριβή ακόμα και στην περίπτωση που ένα σώμα δεν έχει αρχίσει να ολισθαίνει σε σχέση με ένα άλλο σώμα με το οποίο βρίσκεται σε επαφή;
16) Ποια πορεία ακολουθούμε για να σχεδιάσουμε όλες τις δυνάμεις που ασκούνται σε ένα σώμα;
17) Στην περίπτωση που ένα σώμα βρίσκεται σε επαφή με μια επιφάνεια, τότε τι δυνάμεις ασκεί η επιφάνεια στο σώμα στην περίπτωση που η επιφάνεια είναι λεία ή τραχιά;
18) Τι δύναμη ασκεί ένα νήμα (ή ένα σύρμα) σε ένα σώμα με το οποίο βρίσκεται σε επαφή;
19) Τι δύναμη ασκεί ένα ελατήριο προσαρτημένο σε ένα σώμα;
Σύνθεση και Ανάλυση δυνάμεων
1) Τι ονομάζουμε συνισταμένη δύναμη (ή συνολική δύναμη) των δυνάμεων που ασκούνται σε ένα σώμα;
2) Τι εννοούμε γενικά με τον όρο σύνθεση δυνάμεων;
3) Πότε δύο δυνάμεις θα λέγονται αντίθετες;
4) Πότε δύο δυνάμεις θα λέγονται ίσες;
5) Πότε δύο δυνάμεις θα λέγονται ομόρροπες;
6) Πότε δύο δυνάμεις θα λέγονται αντίρροπες;
7) Πως βρίσκουμε τη συνισταμένη δύο ομόρροπων δυνάμεων που έχουν το ίδιο σημείο εφαρμογής;
8) Πως βρίσκουμε τη συνισταμένη δύο αντίρροπων δυνάμεων που έχουν το ίδιο σημείο εφαρμογής;
9) Πως βρίσκουμε τη συνισταμένη δύο κάθετων δυνάμεων που έχουν το ίδιο σημείο εφαρμογής;
10) Να εξηγήσετε τον κανόνα του παραλληλογράμμου. Πως υπολογίζουμε τη συνισταμένη δύο (τυχαίων) δυνάμεων που έχουν το ίδιο σημείο εφαρμογής;
11) Πως υπολογίζουμε τη συνολική δύναμη που ασκείται από μια τραχιά επιφάνειαπάνω σε ένα σώμα που κινείται ή τείνει να κινηθεί πάνω της;
12) Τι ονομάζουμε γενικά ανάλυση μιας δύναμης (σε συνιστώσες) ;
13) Τι ονομάζουμε συνιστώσες μιας δύναμεις;
14) Να βρείτε με γραφικό τρόπο (χρησιμοποιώντας κατάλληλη κλίμακα) τη συνισταμένη δύο δυνάμεων με το ίδιο σημείο εφαρμογής.
15) Να αναλύσετε με γραφικό τρόπο μια δύναμη σε δύο συνιστώσες με κάθετες μεταξύ τους διευθύνσεις (χρησιμοποιώντας κατάλληλη κλίμακα) (πχ. Κατά την κατακόρυφη και την οριζόντια διεύθυνση) (πχ. Σε μια διεύθυνση κάθετη και μια παράλληλη σε κεκλιμένο επίπεδο)
Δύναμη και Ισορροπία
1) Να διατυπώσετε τον ισχυρισμό του Γαλιλαίου (για την κίνηση λείων αντικειμένων σε λείες επιφάνειες)
2) Να διατυπώσετε τον 1ο νόμο του Νεύτωνα (ή νόμο του Γαλιλαίου) (ή αρχή της αδράνειας της ύλης)
3) Τι ονομάζουμε αδράνεια της ύλης;
Ισορροπία Υλικού Σημείου
1) Πότε θα λέμε ότι ένα υλικό σημείο θα ισορροπεί;
2) Να διατυπώσετε τη συνθήκη ισορροπίας ενός υλικού σημείου.
3) Πως διατυπώνεται η συνθήκη ισορροπίας υλικού σημείου για την περίπτωση που οι δυνάμεις που ασκούνται στο υλικό σημείο έχουν αναλυθεί σε δύο κάθετες συνιστώσες κατά τις διευθύνσεις χ, ψ;
Δύναμη και μεταβολή της ταχύτητας
1) Με ποιο τρόπο συνδέεται η δύναμη με τη μεταβολή της ταχύτητας που προκαλεί σε ένα σώμα;
2) Ποιο είναι το αντικείμενο του 2ου Νόμου του Νεύτωνα;
3) Από τι εξαρτάται η μεταβολή της ταχύτητας ενός σώματος και με ποιο τρόπο;
4) Ποιο είναι το μέτρο της αδράνειας ενός σώματος; Εξηγείστε
5) Η μέτρηση της μάζας ενός σώματος μπορεί να γίνει μέσω του βάρους του;
6) Η μονάδα «κιλό» χρησιμοποιείται και για τη μάζα και για το βάρος;
7) Ποιες είναι οι διαφορές μάζας και βάρους;
8) Πως συνδέονται το βάρος και η μάζα ενός σώματος;
9) Τι ονομάζουμε επιτάχυνση της βαρύτητας (ενός τόπου); Ποια είναι (περίπου) η τιμή της στην επιφάνεια της γης;
Δύναμη και Αλληλεπίδραση
1) Να διατυπώσετε τον 3ο Νόμο του Νεύτωνα (ή Αρχή Δράσης-Αντίδρασης)
2) Οι δυνάμεις δράση – αντίδραση ασκούνται στο ίδιο σώμα;
3) Γιατί η βαρυτική αλληλεπίδραση μεταξύ της γης και ενός μήλου δεν προκαλεί την κίνηση της γης;
4) Να αναφέρετε μερικές σπουδαίες εφαρμογές της αρχής δράσης – αντίδρασης.